Hoe kom je tot een goed gesprek?
In mijn vorige blog schreef ik over het belang om gezien, gehoord en gewaardeerd te worden. Dat is voor iedereen belangrijk, maar helemaal voor jongeren, die op weg naar volwassenheid om zoek zijn naar zichzelf. Om gezien, gehoord en gewaardeerd te worden, is meer nodig dan een standaard vraag als “Hoe was het vandaag op school?”, of “Hoe ging het op je werk?”. Het gaat erom dat je vragen aan elkaar stelt over wat je écht belangrijk vindt in het leven. Maar, vragen in die richting stel je elkaar niet zomaar, daar moet een juiste context voor zijn.
Wat vraag je dan?
De juiste context kun je creëren als je belangstelling toont. “Dat is best lastig met een puber”, hoor ik al die vaders, moeders en docenten denken, want zo open zijn ze niet. Dat is helemaal waar. Ik begin dan ook meestal met observeren. Ik kijk waar ze mee bezig zijn. Heel vaak is dat hun mobieltje en dan met oortjes in uiteraard. Toch laat ik me er dan niet van weerhouden om te vragen naar wat ze aan het doen zijn op hun mobieltje. Soms is dat iemand appen, een andere keer zijn ze een film aan het kijken, of muziek aan het luisteren, of iets aan het posten op bijvoorbeeld Instagram.
Doorvragen
Als ze niet gestoord willen worden in wat ze doen, dan merk ik dat gauw genoeg, maar als dat niet zo is, vraag ik verder. Bijvoorbeeld naar wie ze aan het appen zijn, welke film ze kijken of naar wie ze aan het luisteren zijn. Als ze mij dan bijvoorbeeld vertellen met wie ze aan het appen zijn, vraag ik door. Als het een vriendin is, informeer ik belangstellend hoe het met haar gaat, of ze het moeilijk heeft met de lock-down en wanneer ze elkaar voor het laatst gezien hebben. Daarna bijvoorbeeld waarom ze die vriendin zo graag mag of wat ze samen het liefste doen. Hierna kan zich een gesprek ontvouwen over vriendschap en wat we allebei belangrijk vinden in vriendschap, enzovoort.
Een andere keer vraag ik over wat ze aan het posten zijn. Mijn oudste dochter heeft een Instagram account waarop ze design van allerlei ontwerpers verzamelt en deelt. Ik vind het leuk om dat samen met haar te bekijken. We delen dan met elkaar wat ons aanspreekt en waarom of waarom niet. Ik vraag haar vervolgens hoe ze al deze inspiratie gebruikt om zelf op nieuwe ideeën te komen. En ik vertel bijvoorbeeld over wat mij inspireert in het leven en wat ik daarmee doe. Ook praten we soms verder over nieuwe design mogelijkheden in de toekomst, bijvoorbeeld door 3D printing.
Gesprek over kernwaarden
Beginnend met vragen die over alledaagse dingen gaan, ontstaat er verbinding; wederzijdse belangstelling en interesse en waardering. En daardoor ontstaat er een context, een sfeer waarin je met elkaar, dus óók met die puberzoon of dochter, kunt praten over dingen die je écht belangrijk vindt in het leven. Dan kun je het hebben over wat waarde voor je heeft: vriendschap, nieuwsgierigheid, ondernemerschap, inspiratie, duurzaamheid, geluk, enzovoort. En dan gaat het gesprek ineens over kernwaarden.
Het kan ook makkelijker
Wij hebben een Kernwaardenspel gemaakt om gesprekken tussen jongeren, ouders en docenten, of tussen vrienden en collega’s over wezenlijke zaken in het leven makkelijker te maken. Je hoeft alleen maar te vragen “Heb je zin om een spel met mij te spelen?” Door het spel kom je op een bijna natuurlijke wijze op onderwerpen die bij de spelers spelen. Je hoeft daardoor veel minder moeite te doen om door te vragen op de manier zoals ik dat in de twee voorbeelden hierboven heb beschreven. En je hebt het veel sneller met elkaar over de dingen die zich afspelen in ieders leven en over wat je écht belangrijk vindt.